Metoda TTA Rapid

Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego u psa, a zabieg nowoczesną metodą TTA Rapid

Poniższy tekst zawiera informacje dla właścicieli zwierząt zainteresowanych tematem urazu więzadła krzyżowego przedniego stawu kolanowego. Starałem się przedstawić to skomplikowane zagadnienie w jak najbardziej przystępnej formie. Jeśli mimo lektury będziecie Państwo mieli jakiekolwiek pytania to zachęcam do bezpośredniego kontaktu. Dodam, że radiogramy umieszczone na stronie są mojego autorstwa i przedstawiają stawy kolanowe pacjentów zoperowanych przeze mnie.

Maciej Bartolik, lekarz weterynarii, specjalista chirurg

1. Co to jest więzadło krzyżowe przednie stawu kolanowego?

Więzadło krzyżowe przednie, dogłowowe (można spotkać różne nazwy: ACL – anterior cruciate ligament; CCL – cranial cruciate ligament) jest istotnym elementem stawu kolanowego. Jest jednym z kilku więzadeł tego stawu. CCL znajduje się wewnątrz stawu i łączy kość udową z kością piszczelową stabilizując te struktury względem siebie w pewnym zakresie. W stawie kolanowym obecne jest także więzadło krzyżowe tylne. CCL i więzadło tylne krzyżują się w stawie – stąd nazwa. Urazy więzadła krzyżowego przedniego są częstym problemem ortopedycznym psów. Na szczęście urazy więzadła tylnego zdarzają się niezmiernie rzadko

2. Jaką funkcję pełnią więzadła? Jakie funkcje spełnia więzadło krzyżowe przednie?

Więzadła stabilizują stawy pozwalając jednocześnie na ich fizjologiczny ruch. Na przykład więzadła stawu kolanowego pozwalają na ruch prostowania i zginania w jednej płaszczyźnie i na delikatną rotację podudzia. Każdy inny ruch w stawie kolanowym jest już patologią.

Więzadło krzyżowe przednie uniemożliwia ruch kości piszczelowej do przodu w stosunku do kości udowej oraz ogranicza rotację do wewnątrz odcinka kończyny poniżej stawu kolanowego.

Oprócz funkcji mechanicznej więzadło krzyżowe przednie pełni funkcję czuciową. Zakończenia nerwowe znajdujące się w więzadle monitorują kąt zgięcia stawu kolanowego i ostrzegają o jego nadmiernym wyprostowaniu lub zgięciu.

3. Kiedy dochodzi do przerwania ciągłości więzadła krzyżowego?

Do rozerwania więzadła dojdzie wtedy gdy na staw kolanowy zadziała zbyt duża siła. Wszystko zależy od kondycji więzadła krzyżowego. Jeśli będzie ono osłabione przez zmiany degeneracyjne, to ulegnie uszkodzeniu nawet przy stosunkowo małej sile. W skrajnych sytuacjach do urazu może dojść nawet w czasie zwykłej aktywności zwierzęcia. Teorię o chorobie więzadła potwierdzają obserwacje. 2-3 lata po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego problem powraca w przeciwległej kończynie miednicznej. Tą prawidłowość obserwuje się u około 25% psów.

4. Jakich zwierząt ten problem dotyczy?

Brak jest zdecydowanych predyspozycji rasowych. Częściej uraz więzada krzyżowego przedniego obserwuje się u osobników ras których tylne kończyny są spionizowane, mocno wyprostowane w stawie kolanowym tak jak np. chow-chow, am. staff, akita, labrador retriever, mastify. Częściej chorują zwierzęta aktywne, pracujące, sportowe. Jednak spokojny tryb życia, szczególnie jeśli towarzyszy mu nadwaga lub otyłość, wcale nie jest gwarantem zdrowia. Chorują psy małe i duże, młode i w podeszłym wieku. W swojej praktyce spotkałem się z urazem więzadła krzyżowego u 2 kg Yorkshire terriera i u 65 kg owczarka środkowoazjatyckiego.

5. W jakich sytuacjach najczęściej dochodzi do zerwania więzadła krzyżowego?

Im bardziej intensywny wysiłek tym większe ryzyko urazu. Na podstawie relacji właścicieli mogę stwierdzić, że szczególnie często uraz ma miejsce w czasie skoków, intensywnego przyspieszania – poczatek spaceru, moment odpięcia smyczy. Wtedy siły działające na stawy kończyn tylnych są ekstremalnie duże. Ponadto, do zerwania więzadła krzyżowego może dojść w momencie uwięźnięcia kończyny np.: między deskami pomostu, ławki, czy elementami ogrodzenia. Te przypadki nie należą do rzadkości.

6. Jak objawia się zerwanie więzadła krzyżowego?

Najczęściej nagłą i silną kulawizną spowodowaną ostrym bólem. Bardzo często zwierzęta poruszają się jedynie na trzech kończynach. Czasem lekko podpierają się obolałą kończyną. Z upływem dni kulawizna praktycznie nie słabnie.

Wprawna ręka wyczuje umiarkowaną opuchliznę stawu kolanowego i jego podwyższoną ciepłotę. Objawy będą silniej wyrażone jeśli w efekcie przerwania ciągłości więzadła krzyżowego przedniego dojdzie do powikłania w postaci rozerwania łąkotki przyśrodkowej.

7. W jaki sposób rozpoznaje się zerwanie więzadła krzyżowego przedniego?

Po przeprowadzonym wywiadzie i oglądaniu zwierzęcia w spoczynku i w ruchu, wykonuję badanie ortopedyczne obu kończyn miednicznych psa leżącego na prawym i lewym boku. Jeżeli zwierzę jest spokojne to pozwoli na przeprowadzenie badania bez uspokojenia farmakologicznego. Niestety, w ponad połowie przypadków jestem zmuszony wprowadzić pacjenta w krótki sen. Zniesienie napięcia mięśni kończyn w dużym stopniu ułatwia badanie manualne, umożliwia także wykonanie precyzyjnych zdjęć RTG stawów kolanowych. Rozpoznanie stawia się na podstawie dodatniego wyniku testu szufladowego i testu kompresyjnego wykazujących luźność stawu.

8. Czy to oznacza, że badanie radiologiczne nie jest konieczne?

Więzadła krzyżowe na radiogramie nie są widoczne. Można porównywać ułożenie kości względem siebie w obrębie stawów kolanowych, ale na tej podstawie łatwo o popełnienie błędu. Złotym standardem jest badanie manualne i wykazanie patologicznej luźności stawu.

Mimo, że zdjęcie RTG nie służy do postawienia rozpoznania, to jednak jest konieczne do oceny kondycji stawów kolanowych.

Ponadto, wykonanie badania radiologicznego jest obligatoryjne przed zabiegiem TTA Rapid. Na podstawie zdjęcia RTG wykonuje się konieczne pomiary i określa stopień wysunięcia guzowatości kości piszczelowej. Tak dobiera się wielkość tytanowego wszczepu.

Jednym słowem badanie radiologiczne tak, ale w drugiej kolejności, po badaniu ortopedycznym.

9. Postawiono diagnozę – zerwanie więzadła krzyżowego przedniego. Czy pacjenta należy operować? Jaką metodę operacyjną należy wybrać?

Najczęściej zaleca się:

  • pacjentów do 5 kg masy ciała leczyć zachowawczo
  • ograniczenie ruchu, początkowo chłodzenie, później rozgrzewanie okolicy stawu i farmakologiczne zwalczanie bólu.
  • pacjentów od 5 do 10 kg masy ciała leczyć operacyjnie metodą zewnątrztorebkową.
  • pacjentów powyżej 10 kg leczyć operacyjnie metodami TTA, TTA Rapid, TPLO.

Zdecydowanie nie zaleca się leczenia zachowawczego ciężkich psów. Trwająca wiele dni luźność stawu poważnie zwiększa ryzyko uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej, szczególnie jeśli właściciel psa nie ograniczy jego ruchu tuż po wystąpieniu kulawizny. Na skutek patologicznych ruchów w stawie może dojść do rozerwania i/lub podwinięcia łąkotki. Taki stan będzie źródłem silnego bólu i może doprowadzić nawet do zmniejszenia fizjologicznego zakresu ruchu stawu. W takiej sytuacji pacjent nie będzie obciążał chorej kończyny.

10. Czy można poczekać z wykonaniem zabiegu?

Jest to niewskazane. Tak jak napisałem w powyższym akapicie, wraz z upływem czasu rośnie ryzyko uszkodzenia łąkotki. W związku z tym nie należy przesadnie czekać z wykonaniem zabiegu. Do czasu terminu operacji pacjent musi mieć ograniczony ruch. Krótkie spacery na krótkiej smyczy, chłodne okłady, szczególnie po spacerach i zwalczanie bólu z wykorzystaniem weterynaryjnych leków przeciwbólowych to najważniejsze zalecenia. Na kończynę nie zakłada się opatrunków usztywniających, takie rozwiązanie już dawno odłożono do lamusa.

11. Co oznacza skrót TTA?

TTA to akronim od angielskich słów: tibial tuberosity advancement. W ten sposób określa się technikę operacyjną w której wysuwa się, przemieszcza do przodu fragment kości piszczelowej nazywany guzowatością piszczeli – tibial tuberosity.

TTA Rapid to metoda, która jest najnowszą modyfikacją klasycznej TTA. Pierwsze zabiegi metodą TTA Rapid wykonano w 2011 roku. Mimo, że najnowsza to już sprawdzona z udowodnioną skutecznością szczególnie u aktywnych psów o masie ciała powyżej 15 kg u których leczenie zachowawcze lub operacyjne popularną metodą zewnątrztorebkową (stabilizacja szwem bocznym) przynosi mierne rezultaty.

12. Czy zabieg TTA Rapid polega na rekonstrukcji zerwanego więzadła krzyżowego przedniego?

Nie. Idea metody TTA Rapid jest zdecydowanie inna niż starszych metod operacyjnych. Dawniej zakładano, że zastąpienie uszkodzonego więzadła materiałem syntetycznym lub tkanką gospodarza (przeszczep autogeniczny) oraz wbudowanie ich do lub na zewnątrz stawu, przyniesie oczekiwany efekt. Czas zweryfikował te założenia. Niedoskonałość metod zmuszała wiodących chirurgów do poszukiwań. Z czasem zrozumiano, że zabiegi rekonstrukcyjne są ślepą uliczką. Zaczęto zgłębiać biomechanikę stawu kolanowego. Radykalnie zmieniono spojrzenie na siły panujace w stawie kolanowym po zerwaniu więzadła. W ten sposób narodziły się m. in. metody TWO, TPLO, TTA i jej modyfikacja TTA Rapid. Czas udawadnia skuteczność najnowszych metod.

13. Czyli na czym polega idea TTA?

Przemieszczając dogłowowo (do przodu) guzowatość kości piszczelowej, zmienia się kąt między więzadłem rzepki, które jest przyczepione do tej guzowatości, a powierzchnią stawową kości piszczelowej. Tym samym więzadło rzepki ustawia się prostopadle do siły ścinającej w stawie kolanowym. Prowadzi to do eliminacji tej siły, pojawiającej się w momencie obarczenia kończyny.

14. Dlaczego TTA Rapid?

To najnowsza metoda operacyjna, modyfikacja skutecznej, klasycznej TTA. Oczywiście fakt ten nie jest argumentem samym w sobie. Problem kulawizn u psów po urazie więzadła krzyżowego jest znany od wielu dziesięcioleci. Pierwsze, opisane zabiegi u psów wykonywał dr Saki Paatsama w klinice uniwersyteckiej w Sztokholmie w latach 50 XX wieku. Opracowanie metody TTA Rapid to owoc poszukiwań wielu pokoleń chirurgów weterynaryjnych i dowód na to, że starsze metody nie sprostały oczekiwaniom. W przeciwieństwie do nich TTA Rapid doskonale sprawdza się u ras psów powyżej 15 kg oraz u zwierząt aktywnych i pracujących.

Ponadto, jest to metoda oferująca wysoką skuteczność przy mniejszej ingerencji porównaniu do klasycznej TTA, a w szczególności do urazowej TPLO.

15. Czym różni się TTA Rapid od klasycznej TTA lub TPLO?

Różnic jest wiele. Oprócz tych które interesują głównie naukowców, są te istotne dla zwierzęcia, jego właściciela i chirurga.

  • Metoda TTA Rapid pozwala osiągnąć wysoką skuteczność przy mniejszym uszkodzeniu tkanek miękkich i kości. Wykonuje się mniejszy dostęp do operowanej okolicy. Procedura chirurgiczna stała się krótsza i mniej traumatyczna.
  • Wszczepiane elementy są z tytanu. To obecnie najbardziej pożądany materiał metaliczny na długotrwałe implanty ortopedyczne. Tytanowe wszczepy są lekkie, wytrzymałe, a przede wszystkim w porównaniu z innymi metalicznymi biomateriałami najbardziej biozgodne.
  • Metoda TTA Rapid przewiduje mniejszą ilość wszczepianych elementów. Do wykonania zabiegu u mniejszych pacjentów używa się jedynie czterech, u większych sześciu śrub kostnych o średnicy zaledwie 2,4mm oraz elementu nazywanego klatką.
  • W metodzie TTA Rapid wszystkie wszczepione elementy pozostawia się na stałe. Reoperacja nie jest potrzebna. Jakie to ma znaczenie dla zwierzęcia i właściciela wyjaśniać chyba nie trzeba.

W efekcie metoda TTA Rapid pozostając wysoce skuteczną, jest mniej obciążająca dla zwierzęcia. Zmniejsza się ilość możliwych powikłań. Brak reoperacji bezpośrednio wpływa na szybkość powrotu zwierzęcia do zdrowia.

Product added to wishlist
Product added to compare.

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z polityką plików cookies i polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) informujemy, iż Administratorem Danych Osobowych jest: „Przychodnia Weterynaryjna - Kalinowa Maciej Bartolik”, Kontakt: lecznica.kalinowa@gmail.com